رنگ چاپی
رنگ میتواند باعث جذابیت، نفوذ و حتی افزایش ماندگاری شود. رنگ ابزار قدرتمندی برای هر کسب وکار است. امروزه نحوه ارائۀ کارهای چاپی با استفاده از رنگ به موضوعی بسیار مهم تبدیل شده است. بررسیها نشان میدهد که استفاده از رنگ در انواع اقلام چاپی مورد استفاده در هر کسب و کاری هم جذاب و هم تأثیرگذار است. نحوۀ استفاده و ترکیب رنگهای چاپ یک جنبۀ مهم از کار چاپ است که میتواند نحوه واکنش مشتریان به آن را تغییر دهد و استفادۀ مؤثر از آن برای یک پروژه طراحی کاتالوگ، چاپ کاتالوگ، طراحی ست اداری، چاپ ست اداری و یا حتی طراحی لوگو میتواند نتیجۀ کار را به طور کلی تغییر دهد. بنابراین درک اینکه چگونه یک رنگ شکل میگیرد و مهمتر از آن، ارتباط بین رنگهای مختلف برای یک طرحِ موفق حیاتی است؛ بسیار مهم است که درک کنیم چه طیف رنگی در هنگام چاپ به کار گرفته میشود، چرا که بعضی رنگها ممکن است در دریافت پیغام یک ابزار تبلیغاتی چاپی اختلال ایجاد کند، در نتیجه مهم است که افراد فعال در زمینۀ طراحی و چاپ از روانشناسی رنگ و انواع رنگهای چاپ اطلاع داشته باشند. به همین منظور و برای آشنایی بیشتر و بهتر با رنگهای چاپ این مقاله به این موضوع مهم اختصاص یافته است.
دستگاه چاپ افست
ماشین چاپ افست را می توان دقیقترین ابزار صنعتی ساخته شده به دست بشر دانست. چرا که در این چاپ جابجایی های میلی متری کاملا مشهود می باشد. از این رو یکی از مهمترین ویژگی های یک ماشین چاپ دقت بالای آن می باشد. با این حال تنها دقت بالای یک دستگاه تضمـــین کننده کیفـــــیت کار چاپ شده با ماشــــین چاپ افست نمـــی باشد. در واقـــع جهت کار کردن با این ماشـــین نیاز به تخصص و مهارت کافـــی می باشد و افـــــرادی که این تخصــــص را کسب نکرده اند نمـــــی توانند محصـــــولی با کیفیت و بی نقص ارائه دهند. لذا شناخت و تسلط بر تکنیک های چاپ افست یاری رس اپراتور این دستگاه در انجام کار با کیفیت بهتر و دقیق تر می باشد.
دستگاه چاپ افست در انواع گوناگونی تولید می شود. از ماشین چاپ تک رنگ گرفته تا دستگاه چاپ نه رنگ همگی از فرایند یکسانی استفاده می کنند که همان چاپ و پخش نمودن رنگ روی زینک می باشد. با این تفاوت که هرچه تعداد رنگ ها بیشتر باشد از زینک های بیشتری باید استفاده نمود. از آنجا که عمــــوم رنگ های طبیــــعی از ترکـــیب چــــهار رنگ قـــرمز، آبی، زرد و مشــــکی به دست می آیند، یکی از کاربــــردی ترین ماشین های چاپ افست، ماشین چاپ چهار رنگ افست می باشد. این ماشین با ترکیب نمودن رنگ های فوق قادر است غالب رنگ های موجود در طرح های گرافیکی را روی کاغذ به چاپ برساند. یکی از محصولاتی که به وسیله این چاپ انجام می گیرد سررسید می باشد که در فصل زمستان و پیش از آغاز سال جدید رونق می گیرد.
چهار رنگ اصلی چاپ
رنگ های قرمز، آبی، زرد و مشکی که به رنگ های اصلی چاپ افست نیز معروف می باشند چهار رنگی هستند که در ماشین چاپ افست مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است هر یک از این رنگ ها با یک حرف لاتین مشخص می شوند تا در مختصر نویسی کدهای رنگی کمک کننده باشند. در ادامه به بررسی هر یک از این رنگ ها می پردازیم:
- قرمز : M مخفف لغت Magenta به معنی ارغوانی یا قرمز می باشد.
- آبی: C مخفف لغت Cyan به معنی فیروزه ای یا آبی می باشد.
- زرد: Y مخفف لغت Yellow به معنی زرد می باشد.
- سیاه: K مخفف لغت Key به معنی مشکی یا سیاه می باشد.
هر یک از این رنگ ها به میزان غلظت مورد استفاده از ۰ تا ۱۰۰ درصد قابل تنظیم می باشند. در واقع تغییر این کدها و ترکیب آن ها با یکدیگر رنگ دیگری را به وجود می آورد. از آنجا که با ترکیب این کدهای رنگی می توان میلیون ها رنگ متفاوت به وجود آورد. لذا تنوع رنگی در این دستگاه چاپی بسیار گسترده می باشد.
رنگ پنجم
رنگ هایی نیز وجود دارند که با ترکیب این چهار رنگ به دست نمی آیند. این رنگ ها به رنگ های خاص یا رنگ پنجم در صنعت چاپ معروف می باشند. مانند:
- رنگ طلایی
- .رنگ نقره ای
- نارنجی خاص
- فسفری
- و … .
با این همه دستگاه چاپ افست یکی از با کیفیت ترین و به صرفه ترین روش های چاپی در تیراژ بالا می باشد. این ماشین چاپ حتی قادر است رنگ های خاص را در مرحله ی دیگری که به فرایند چاپ افزوده می گردد چاپ نماید.
تفاوت CMYK و RGB
شاید برای شما سوال شده باشد که چرا همواره تاکید به استفاده از سیستم رنگی CMYK می شود و اگر از این سیستم استفاده نشود چه اتفاقی خواهد افتاد. در این قسمت قصد داریم با بیان تفاوت سیستم های رنگی به این سوال پاسخ دهیم.
اگر شما در زمینه چاپ فعالیتی داشته باشید ممکن است با این مشکل روبرو شده باشید که طرح چاپی شما از نظر رنگ با آنچه در سیستم رایانه خود دیده اید متفاوت بوده و دچار اختلاف رنگ شده است. احتمالا در وهله اول چاپخانه را مقصر دانسته اید. یا تقصیر را گردن کیفیت دستگاه های چاپی انداخته اید. اما اگر به طور تخصصی به این مشکل بپردازید متوجه خواهید شد علت این اختلاف رنگ نه اشتباه چاپخانه بوده است و نه چاپ شما بی کیفیت بوده است.
در واقع دلیل اصلی این مشکل و اختلاف رنگ پیش آمده تفاوت سیستم های رنگی استفاده شده در مانیتور شما و چاپخانه بوده است. سیستم شما از یک مود رنگی برای نمایش رنگ ها روی صفحه مانیتور شما استفاده می کند و چاپخانه از سیستم رنگی دیگری برای ساخت رنگ ها جهت چاپ روی کاغذ بهره می برد. سیستم رنگی رایانه شما سیستم سه رنگ RGB بوده که ازترکیب سه رنگ قرمز (Red)، سبز (Green) و آبی (Blue) استفاده می کند. اما سیستم رنگی چاپخانه ها و چاپگرها عموما سیستم چهار رنگ CMYK می باشد که از چهار رنگی که در ابتدای مقاله اشاره شد استفاده می نماید.
رنگ در مانیتور
مانتـــــیورهای LCD و LED از وضـــــوح تصــــویر بالایی برخـــــوردارند و دارای نور شـــــفاف می باشــــند. این وضـــــوح و نور موجــــب می شـــــود تصــــــاویر در آن ها رنگ هـای به مراتب متفاوتی از تصاویر چاپی داشته باشند. در همین راستا قبل از هر چیز لازم است مانیتور خود را کالیبره نمایید و یا در صورت امکان از مانیتورهای کالیبره شده استفاده نمایید.
محدودیت سیستم CMYK
در حقیقت محدودیتهای فیزیکی زیادی در نسبت ترکیب رنگها در سیستم CMYK وجود دارد و این سیستم قادر به تولید همه رنگ های مود RGB نمی باشد. این محدودیت دلیل اصلی اختلاف رنگ پیش آمده در کار شما می باشد و دقیقا به همین خاطر آنچه در مانیتور رایانه می بینید متفاوت از رنگ فایل چاپ شده بر روی کاغذ می باشد.
کدهای رنگی
هر رنگ در این ماشین با یک کد چهار رنگی تعریف می شود. به این ترتیب می توان با یادداشت نمودن کد رنگی مورد نظر خود همواره از رنگ مشخصی در محصولات چاپی استفاده نمود بدون آنکه خطایی در تشخیص و انتخاب رنگ مورد نظر رخ دهد.
کد رنگی فوق بدین معناست که در ترکیب رنگ فوق از رنگ های مشکی و آبی استفاده نشده است و از رنگ های قرمز و زرد ۱۰۰ درصد استفاده شده است. کد های رنگی به مراتب در چاپ افست مورد استفاده قرار گرفته اند و از هر لحاظ قابل اعتماد و مورد تایید می باشند.
نکات اساسی در انتخاب رنگ
مهمترین نکاتی که در انتخاب رنگ باید در نظر داشته باشید به طور مختصر عبارتند از:
- کد های رنگی خود را مضربی از ۵ انتخاب نمایید تا دستگاه چاپ رنگ دقیق تری برای شما چاپ نماید.
- برای متن ها و نوشته های عمومی مانند متون حتما از کد رنگی ۱۰۰=K استفاده نمایید.
- به هیچ وجه از رنگ ترکیبی مشکی (رنگ پر) استفاده ننمایید.
- کد رنگ های چاپ افست تنها مخصوص ماشین چاپ افست می باشد.
- و …
با این حال مشکلاتی در چاپ وجود دارد که انکار ناپذیر می باشد و لازم است مشتریان این کانون از آن ها آگاه باشند. این مشکلات عموما برای سفارشات در فرم عمومی بروز می نماید و کنترل و رفع آن خارج از حوزه فعالیتی این کانون می باشد. عمده ترین این مشکلات عبارتند از:
- اختلاف رنگ حداقل ۱۵ درصدی در فرم های عمومی
- تاثیر رنگ غالب بر سایر رنگ ها در فرم عمومی
- از بین رفتن حدود ۱۰ درصد از کل سفارش به دلیل پرت کار در فرم عمومی
- و …
انتخاب و ترکیب رنگ
طراحان حرفه ای با کمی دقت و رعایت نکات فنی چاپ که کمتر طراحی از آن مطلع می باشد عموم ایرادات چاپی و تغییرات رنگی را برطرف نموده اند. آن ها عمـــوم ترکیـــبات رنگــی را با کمــــال دقت در سیســـــــتم CMYK به کار مـــــی برند تا از بروز مشکــــــلات چاپ جلوگـــــیری نمایند. اغلب رنگ های به کار رفته در کارهای چاپی از ترکیب دو یا سه رنگ از چهار رنگ CMYK به دست می آیند. با این حال استفاده از سیستم سه رنگ RGB باعث عدم تطابق رنگ در مانیتور و چاپ خواهد شد. لذا به هیچ عنوان در طراحی فایل های چاپی از سیستم RGB استفاده ننمایید.
طراحی
طراحـــی فایل هــــای چاپی به وسیـــــله نرم افزارهایی انجـــــام می گیرد که مهمــــترین و پرکاربـــــردترین آن ها عبارتند از:
- فتوشاپ
- کورل
- ایندیزاین
- ایلستریتور
- و….
در واقع چندان تفاوتی ندارد که شما برای طراحی از چه نرم افزاری استفاده می نمایید. این نرم افزارها هر یک قابلیت هایی دارند که برای طراحی های گوناگون مناسب می باشند. آنچه که اهمیت دارد و بسیار قابل توجه می باشد این است که هنگام استفاده از آن ها حتما به نکات زیر توجه نمایید:
-
در درجه اول حتما حالت و مود رنگ را روی CMYK تنظیم نمایید.
-
حالت CMYK مناسب برای دستگاه های چاپ لیتوگرافی، افست و دیجیتال می باشد.
-
انتخاب رنگها و کد مربوط به آن ها باید درست و دقیق صورت گیرد.
رنگ سرمهای و طیفهای آبی آننگ سورمه ای
جهت تولید رنگ سرمه ای نکات زیر را در نظر بگیرید تا رنگ مناسب خود را تهیه نمایید:
- رنگ آبی (Cyan) را همان ۱۰۰ درصد قرار دهید.
- به هیچ عنوان از رنگ زرد (Yellow) استفاده ننمایید.
- استفاده از رنگ زرد سبب کدر شدن سورمهای می گردد.
- رنگقرمز (Magenta) حتما زیر ۷۵ انتخاب شود.
- رنگ قرمز اگر بیش از ۷۵ درصد باشد باعث نوسان رنگ در کل کار میشود.
- با کم و زیاد نمودن رنگ مشکی تیرگی و روشنی طرح را تنظیم نمایید.
رنگ زرشکی و طیفهای قرمز آنگ زرشکی
زرشکی یکی از رنگهای بسیار حساس در چاپ می باشد. رنگ زرشکی و آلبالویی در واقع از ترکیب رنگ خاصی برخوردارند و در صورت توجه نداشتن به اصول ترکیب آن ها رنگ به دست آمده کدر و یا روشن می شود و ممکن است به قهوه ای تمایل پیدا نماید. در این راستا اصول زیر را به عنوان راهنما در تهیه این رنگ در نظر بگیرید:
- اصلا از رنگ آبی استفاده ننمایید.
- استفاده از رنگ آبی موجب کدر شدن زرشکی میشود.
- رنگ قرمز را روی ۱۰۰ درصد تنظیم نمایید.
- رنگ زرد بیشتر از۷۰ درصد نباشد.
- استفاده زیاد از رنگ زرد موجب تمایل زرشکی به سمت قهوهای می شود.
- با کم و زیاد نمودن رنگ مشکی تیرگی و روشنی رنگ دلخواه خود را تنظیم نمایید.
رنگ مشکی
چاپ رنگ مشکی اگرچه ساده به نظر می آید اما همواره با مشکلاتی مانند پر نبودن رنگ و یا مایل بودن آن به سمت رنگ دیگری مواجه است. در انتخاب رنگ مشکی طرح خود نیز به این نکات توجه نمایید:
- رنگ مشکی بهتر است روی ۱۰۰ درصد تنظیم گردد.
- از رنگ مشکی به صورت تکی استفاده نمایید.
رنگ مشکی مناسب جهت چاپ کاتالوگ، بروشور و کارت ویزیت و … از ترکیب زیر به دست می آید:
- مشکی ۱۰۰ درصد
- آبی ۸۰ درصد
- قرمز ۷۰ درصد
- زرد ۷۰ درصد
توجه کنید در صورت استفاده از رنگ سفید روی رنگ مشکی حتما از خط دور با ضخامت ۰٫۵ پوینت مشکی تک رنگ استفاده نمایید. دقت نمایید که رنگ سفید یک رنگ چاپی نمی باشد و قسمت هایی از طرح که هیچ رنگی ندارند سفید می باشند لذا از خط دور استفاده می نماییم تا از نفوذ سایر رنگ ها به این قسمت ها جلوگیری نماییم.
مُدل رنگ CMYK چيست ؟
مدل رنگ CMYK كه به آن "چهار رنگ" نيز گفته مي شود نوعي از تركيب رنگ است كه از آن در چاپ افست استفاده مي شود.در اين مدل كليه رنگها از تركيب چهار رنگفيروزه اي يا سايان (Cyan) ارغواني يا مجنتا (Magenta) رنگ زرد يا يلو (Yellow) و رنگ سياه (BlackOrKey) كه به اختصار به آنها CMYK گفته مي شودبوجود مي آيد(شكل 1).
از تركيب اين چهار رنگ ساير رنگها ساخته مي شوند (صد ميليون رنگ 100*100*100*100) .
تركيب اين رنگها بر روي كاغذ انجام ميشود . يعني رنگ اول بر روي كاغذ چاپ مي شود و سپس رنگ دوم بر روي رنگ اول چاپ مي شود و الي آخر و چون اين رنگها شفاف هستند آنچه در نهايت ديده مي شود تركيب چها رنگي است كه بر روي هم و با غلظت هاي مختلف چاپ شده اند.
توجه داشته باشيد كه در اين مدل ، رنگ سفيد وجود ندارد و در واقع رنگ سفيد همان رنگ كاغذ است . يعني جايي كه هيچ رنگي وجود نداشته باشد رنگ سفيد ديده مي شود البته به شرطي كه كاغذ شما سفيد باشد.
همانطور كه مي دانيد بنا بر اصول فيزيك رنگهاي اصلي 3 رنگ هستند اما چرا در اين مدل چهار رنگ وجود دارد ؟ به صورت تئوريك اگر سه رنگ اصلي با غلظت كامل با هم تركيب شوند بايد رنگ مشكي بوجود آيد اما در عمل چنين نيست و از تركيب سه رنگ اصلي (C,M,Y) رنگ كبود يا بادمجاني بوجود مي آيد (شكل 3) براي اينكه اين مشكل بر طرف شود رنگ چهارم كه همان مشكي است به سه رنگ اصلي اضافه مي شود.
توجه داشته باشيد كه مدل رنگي كه مانيتور از آن استفاده مي كند RGB است (قرمز ، سبز ، آبي) . كه در آن هر رنگ مي تواند از 1 تا 255 غلظت داشته باشد (حدوداً 16 ميليون رنگ 255*255*255) . اگر اين عدد را با صد ميليون رنگ در مدل CMYK مقايسه كنيم به نظر مي رسد كه مدل رنگ CMYk داراي تعداد رنگ بيشتري است اما در عمل چنين نيست و بسياري از رنگهايي كه در مدل RGB وجود دارد و در مانيتور ديده ميشود در مدل CMYK وجود ندارد ! علت اين امر تكراري بودن بسياري از رنگها در 100 ميليون رنگِ مدل CMYK است. بنا بر اين در اكثر مواقع اگر عكسي با مدل رنگ RGB را به مدل رنگ CMYK تبديك كنيم متوجه مي شويم كه از شفافيت و زيبايي عكس كاسته مي شود. هميشه فراچشم داشته باشيد كه حتي اگر فايل را در مدل رنگ CMYK طراحي كرده باشيد باز هم رنگ چاپي كار شما با آنچه در مانيتور ميبينيد متفاوت خواهد بود چون اساساً سيستم مانيتور بر مبناي RGB است و توان نمايش دقيقCMYKرا ندارد. (همانطور كه سيستم چاپ افست هم توان چاپ رنگهاي RGB را ندارد).
در این شکل ميتوانيد عكسي را كه رنگهاي اصلي آن از هم تفكيك شده اند ببينيد.
در مدل رنگCMYK رنگهایی نظير طلايي ، نقره اي ، سفيد (چاپ شده بر روي كاغذ يا مقواي غير سفيد) و رنگهاي اكليلي و براق وجود ندارد . پس اگر در يك كار چاپ شده با تكنولوژي افست چنين رنگهايي را ببينيد معني آن اينست كه آنها به عنوان رنگهاي پنجم و اضافي بعد از چاپ CMYK بر روي كار چاپ شده اند.
استفاده از رنگهای چاپ در چاپ افست و دیجیتال
معمولاً مدل رنگی RGB چاپ به روش دیجیتال و مدل رنگی CMYK برای روش افست به کار میرود. در چاپ افست تمامی رنگهای یک طرح براساس چهار رنگ و به وسیلۀ صفحات پلیت بر روی سطوح چاپی منعکس میشوند. در روش افست از مدل رنگی نقطهای هم در کنار CMYK استفاده میشود. از مدل RGB همانطور که پیشتر نیز اشاره شد برای نمایش رنگ در صفحات نمایش استفاده میشود؛ هر چند که از آن در چاپ دیجیتال هم ممکن است استفاده شود که البته در بسیاری موارد رنگ نمایش داده شدۀ پیش از چاپ با رنگِ کار چاپ شده مطابقت ندارد و به همین علت پیشنهاد میشود که این مدل رنگی قبل از چاپ به مدل CMYK که با دستگاههای چاپ کاملاً سازگاری دارد تغییر داده شود.
مطالب محبوب
-
26 شهریور 1400چشمانداز بازاریابی با شبکه های اجتماعی
-
26 شهریور 1400بازاریابی ویدئویی چیست
-
14 خرداد 1402لوگو چیست؟
-
26 شهریور 1400اهمیت سایت
-
12 خرداد 1402رنگ چاپی